Sayı 81

✍️ Haylayt'tan beklenen her şey var bu sayıda 💅

Selam. Umarım çok güzel bir pazar öğleden sonrası geçiriyorsunuzdur da e-posta bildirimini görünce "hiç uğraşamam şimdi, yarın bakarım" diyerek o bildirimi kenara kaydırmışsınızdır 🍹 Her şekilde, şimdiden iyi haftalar.

Bu sayı size Rm'nin katkılarıyla ulaşıyor. ("Sayesinde" mi deseydim yoksa?)

Not: Bülten biraz uzadığı için en altta göreceğiniz “tüm iletiyi görüntüle” uyarısını dikkate alın. Ya da direkt yukarıdaki “view in browser” linkine tıklayın, rahat edin.

Rm her şeyden önce "büyük markalara iş yapmak istiyorsan İstanbul'da olmak zorundasın" ezberini bozan bir ajans. Kendisi İzmir'de ama yıllık cirosunun yüzde 85'i ya İstanbul merkezli ya da direkt global şirketlerden geliyor.

Aynı şekilde, çalışanların yarısı İstanbul'daki 'muteber' ajanslardan kopup İzmir'e taşınmış kişilerden oluşuyor. Diğer yarısı da o muteber ajanslarda yükselebilecekken 'hiç gitmeyip' İzmir'de kalmayı tercih eden yaratıcı ve yetenekli isimler zaten. 

• Bu arada İstanbul'dan gelenler derken emeklilik için Ege'ye taşınan geçkinlerden bahsetmiyorum, yanlış anlaşılmasın. Mesleğe dair söylenecek sözleri, 'iyi reklamcılık' adına daha yapacak çok işleri olan isimler.

• Bu noktada minik bir kıskançlık parantezi: Ajans Alsancak'ta; iki adım sonrası alabildiğine meşhur Fuar, üç adım sonrası Kordon. Fikirler uzun yürüyüşlerde de ortaya çıkabiliyor yani.

• Çeşme, Foça, Ayvalık, Kuşadası vs. hep bir saat mesafede. Haftanın yarısında evden çalışıldığını da düşünürseniz… Tamam tamam, çok düşünmeyin 🥺

TV reklamından sosyal medya yönetimine uzanan, çizginin altı veya üstü ayrımı yapmadan faydalı işler çıkarma tutkusu olan ve bunu da katıldığı her konkurda sergileyen, dünyada olup bitenlerden haberdar, kendisi İzmir'de ama aklı dünyada bir ajans.

Özetle; 40 yıllık geçmişi ve çok iyi planlanmış bir geleceği olan, çok sağlam ekibe sahip, reklamcılığın unutulmaya yüz tutmuş heyecanını ayakta tutmaya çalışan, 'tam hizmet ajansı' tanımının içini dolduran bir yapı. Efendim? Ajansta kedi var tabii canım, olmaz mı.

---

Olan biten

👀 Geçtiğimiz hafta boyunca, pazarlama iletişimi ve medya dünyasında olan bitene dair aldığım notlar:

Dergiciliğin bayraktarı Condé Nast çalışanlarının %5'ini yani 270 kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Bu kişiler ilk akla geleceği üzere basılı dergi ekibinden değil tam tersine çoğunluğu video tarafından. Hem de ikonik denilebilecek yapımlar ortaya koyan ekipten. Grubun açıklama metninde geçen şu cümle içerik ağası algoritmalara karşı başkaldırı niteliğinde:

• "Kontrolümüz dışındaki platform algoritmalarıyla veya yapay zekanın her an değiştirebileceği arama trafiği kriterleriyle uğraşmaktansa –okurla direkt ilişki kurduğumuz– kendi kontrol edebileceğimiz abonelik veya ürün satışı modellerine yoğunlaşmanın uzun vadeli başarı için daha mantıklı olacağını düşünüyoruz."

Tam burada medya ajanslarının fokurdayan dünyasına geçmek uygun olur. Zira çanlar sonunda yıllarca 'olaylara fazla karışmadan para kesen' medya ajansları için de çalmaya başladı. Senelerce hepimizin üzerinde sallanan dönüşüm kılıcı artık onların da tepesinde. Herhangi bir medya planlama ajansının dibe çökmesi de fezaya çıkması da olası… Bu görüşü destekleyecek birkaç haber ve rapor:

• İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen, Marketing Türkiye'nin yeni sayısında medya ajanslarının dönüşümünün kaçınılmaz olduğunu vurguladı.

• BBDO, OMD, TBWA gibi grupları bünyesinde bulunduran pazarlama iletişimi devi Omnicom kendi tarihinin en büyük satın almasını gerçekleştirdiğini duyurdu. 835 milyon dolara alınan Flywheel'in uzmanlık alanı e-ticaret ve perakende medyası. (WSJ)

• MediaSense, The Future of Media Agency Models raporuyla "change is coming" diyerek fitili ateşledi.

• Bir de yapay zeka meselesi var tabii ki. Adin.ai meşhur ayı hikayesiyle anlatmış bunu: "Ayıdan kaçanlar arasında en hızlı olmanıza gerek yok, en yavaşı olmayın yeter." 

CEO'lar modern pazarlamadan anlıyor mu? McKinsey bu soruyu CMO'lara sormuş ve %66'sından hayır cevabını almış 💣 Marketing Dive'ın ilgili haberinde şöyle iki cümle de geçiyor:

• "...Similarly, there is a gap between CEO and CMO understanding of metrics that are essential to the work of modern marketers. Only half of CEO-CMO pairings agreed on their company’s top three marketing metrics…"

Ama bazı noktalarda CMO'lar da çok şey davranıyor yani dedirten bir mevzu var; kapsayıcılık. Forbes konuya açıklık getiren bir yazı yayınlanmış. Özetle "kapsayıcılık herkesi kucaklamak demek değil" diyor yazı.

Bu arada The Drum yapay zeka patlaması, sosyal ticaret benzeri 'belaların' gölgesindeki ajans yöneticilerine 2024 öngörülerini ve alacakları pozisyonu sormuş. İçeriğe ulaşmak için elbette üyelik gerekiyor 🤷‍♀️ Ama ben premium üyelerimize bu ve benzeri içeriklerden süzülen bi' özet hazırlıyorum. Hiç para ödeyenle ödemeyen bir olur mu?

Photo by Mathieu Stern on Unsplash

---

Senden başka herkes görmüş gibi

💆 Ortalama bir gündem takipçisi iseniz bu kısmı atlayabilirsiniz. Bu hafta hemen herkesin gördüğü şeyleri özet geçiyoruz:

Getir ve İş Bankası, Getir’in finansal alanda kullanıcılarına hizmet vermek amacıyla hayata geçirmeye hazırlandığı GetirFinans için stratejik iş ortaklığı yaptıklarını açıkladı. (Egirişim)

Yapı Kredi, Selçuk Şirin'in de içinde bulunduğu Yarınlara Kartopu projesini duyurdu. 25 milyon dolar yatırılacağı söylenen proje 0-6 yaş grubundaki çocukların gelişimini ve bu amaçla ebeveynlerini desteklenmesini temel alıyor.

Airbnb düzenlemesi olarak bilinen yasa Resmi Gazete'de yayınlandı. Birtakım koşullar, cezalar vs. (BloombergHT)

"Scarlett Johansson kendi 'deepfake' görüntülerini reklamında kullanan yerli yapay zeka girişimine dava açıyor" haberi internetin en ücra köşelerine bile yayıldı. Her gün kaldırımlarda Rihanna'nın fotoğrafıyla süslenmiş masaj salonu kartvizitlerinin üzerinden geçen sokak insanları için pek şaşırtıcı bir haber değil.

Son ayların parlayan yıldızı LinkedIn 1 milyar kullanıcı sayısını aştı. (Swipeline)

"Caddeden dev çanta geçiriyormuş gibi yapma" formatını bu kez Sephora'nın Bağdat Caddesi mağazasının açılışı için kendini gösterdi.

Sokakta dev bir şey akımına Papara da Nişantaşı'na 'yerleştirdiği' dev kartla katıldı.

• Günün sonunda "CGI veya AR değil alın teri" çıkışı yapacak bir marka bekliyorum. Böyle cidden ayakkabı şeklinde giydirilmiş minibüs?

---

Birer cümleyle 

💰 Satın almalar, atamalar, işbirlikleri, birtakım yenilikler:

Son olarak Trendyol Group’ta sürdürülebilirlik ve sosyal etki lideri olarak görev yapan Simge Abay, 'Kurumsal İletişim ve Etki Yatırımları Direktörü' unvanıyla Kale Grubu'na geçiş yaptı. (MediaCat)

Ertuğ Tuğalan yedi yıldır görev yaptığı Medina Turgul DDB'nin yeni başkanı ve 'Chief Creative Officer'ı oldu. (LinkedIn)

Sharpcake iki iddialı transfer duyurdu: Alametifarika'dan tanıdığımız Odisseas Sevsevme 'Executive Creative Director', son olarak Senfonico’da görev yapan Pamir Gündüz de 'Chief Strategy Officer' unvanıyla kariyerlerine bu ajansta devam edecek. (Pazarlamasyon)

Ezgi Ataseven Publicis Communications Türkiye CEO’su Birçim Öztaşkın’a bağlı olarak 'Executive Business Lead' görevine atandı. (Ad Just Brand)

Turkcell'de 9 yıl geçiren Ömer Şireli, Standout Creative Agency adıyla kendi ajansını kurduğunu duyurdu. (LinkedIn)

---

İpuçları

😇 İşe yarayabilecek somut birkaç püf noktası içeren bazı yazılar:

• 34 predictions for social media marketing in 2024 (Social Media Today)

• En iyi web analizi araçları: Google Analytics 4’e alternatifler (Ad Just Brand)

• The gaming advertising handbook (Reddit for Business)

• The beginner's guide to LinkedIn marketing & networking (Hubspot)

---

Yer işaretleri

📍 Görüp kenara ayırdığım, başkaları da görse ne güzel olur dediğim bazı şeyler. Belirli bir bağlamı yok, öyle yer işaretleri gerçekten:

Advertising Week New York: 5 key takeaways for marketers | VAB was proud to be a presenting partner at this year’s Advertising Week New York. Here are our key takeaways from a very exciting week. (Mailchimp)

How to be a creative director? | No one ever teaches you how to be a CD. At least, no one taught me. So when I first made CD, I only knew what not to do. (Noel Yeo, LinkedIn)

Gizli müşterinin gör dediği | Temmuz-Ağustos 2023’te Xsights tarafından gerçekleştirilen analiz, perakendenin hazır giyimden elektroniğe, mobilyadan markete, restoran ve kafeye hatta tüm sektörün ve alt sektörlerinin hizmet kalitesi haritasını ortaya koyuyor. (Marketing Türkiye)

How our mental health is impacting live music, for better and worse | Yet, we’re all buying more concert tickets - at higher costs - to see gigs in arenas and stadiums, while not doing the same in bars and clubs. (Forbes)

---

Popüler kültür, moda, eğlence vs.

💫 Yukarıdakilere kıyasla daha eğlenceli şeyler:

TikTok hayatın her alanına yayılmaya devam ediyor. Bu kez konumuz müzik festivali. Aralık ayında Arizona'da gerçekleşecek olan In the Mix festivali elbette TikTok Live üzerinden de canlı yayınlanacak. (Mashable Türkiye)

Keskin bir dönüş yapıyorum: Bant Mag, Nuri Bilge Ceylan'ın son filmindeki rolüyle övmelere doyamadığımız Deniz Celiloğlu ile bir röportaj yapmış. Bildik Bant Mag tadında, güzel sorulara samimi cevaplar.

Ekranlardan birkaç haber:

• Paramount+ Türkiye'de marka başvurusu yaptı. (Ranini)

• Hollywood grevleri pek çok stüdyonun 2024'te vizyona girmesi planlanan filmleri erteledi. Beyaz Perde'de konuyla ilgili uzunca bir liste var.

• 2024 yılı başında vizyona girmesi beklenen, Ryan Gosling ve Emily Blunt'ı başrolde izleyeceğimiz The Fall Guy filminin ilk fragmanı yayınlandı.

• Dune dizisinin ismi The Sisterhood yerine Dune: Prophecy olarak değiştirildi ve yayın tarihi 2024 sonbaharı olarak açıklandı. (Kayıp Rıhtım)

• Amazon Prime, Aşk-ı Memnu uyarlaması Bihter'in yeni fragmanını yayınladı.

• Netflix Türkiye Kasım yapımları duyuruldu.

• BluTv Kasım yapımları da duyuruldu.

• Peki MUBI Türkiye? Onunki de duyuruldu elbette.

Moda ve perakende haberleri için doğrudan Vitrindeyiz'e yönlendirme yapayım. Orada bulabileceğiniz bazı haberler:

• Mauro Icardi - Zen Pırlanta işbirliği 

• Mariah Carey - Victoria's Secret işbirliği

• Kim Kardashian'ın NBA sponsorluğu ve sahte meme uçlu sütyen tasarımı 😱

• Eminem'in yeni ürünü olan makarna sosu

• Balenciaga'nın ilk kayak koleksiyonu

• H&M'in yapay zeka destekli tasarım oluşturma aracı

• …

Studio Mercado ve adidas işbirliğiyle hayata geçen Lokal Bağlar işine mutlaka denk gelmişsinizdir. Görmediyseniz güzel bir içerik serisi sizi bekler. Benim için her zaman gideri olan bir format bu.

---

Ş.A.Ü.N.V.

☎️ Malum sorunun bu haftaki muhatabı Aposto Kurucu Ortağı Umutcan Savcı.

Kendisi sağ olsun, sonraki haftalarda kullanabileceğim gayet güzel bir soru da hediye etti: "En son hiç bölmek istemeden dinlediğin insan kimdi ve nerede ne anlatıyordu?" 

💥 Şu dönemde üstündeki işlerin ağırlığı 10 üzerinden kaç?

10 üzerinden 6 diyebilirim. Aposto kabuk değiştirip de podcast, video ve etkinlik gibi alanlara adım attığından bu yana yeni sistemler kurmak ve bu dönüşen yapıda fikir ve tecrübeleriyle bize omuz verecek takım arkadaşlarını keşfetmek en önemli işlerim arasına girdi. Tempom yüksek ve çalışma saatlerim çok olsa da özlediğim yoruculukta değil, bir sonraki evreye bu düzen kurulduğunda hazır olacağız. O zaman 10/10 işlerle ilgilenmek de mümkün olacak zannediyorum, 10/10 beni hep heyecanlandırıyor açıkçası... Bir şiirinde "kavgadan uzak kalmışsan sevdadan da uzaksın" diyor Ahmet Telli, ben de 8'in altındaki bir skora üzülüyorum böyle zamanlarda.

💥 Eline yapışan, üstünden atamadığın, 'to do list'inde yanına tik atamadığın madde? 

Aslında öyle çok ki, aynı anda pek çok şey öğrenme gayretimden hepsine adadığım zamanların uzayıp bükülmesi buna sebep oldu biraz. Üç tane listeleyeyim:

• Saramago'nun notları gibi, bugün Türkiye'de ve dünyada yaşananları felsefi bir yaklaşım ama iğneli bir dille ele alacağım bir politik düşünceler newsletter'ı başlatmak her zaman aklımda... Ama ne yazık ki ne konjonktür ne de işlerin temposu müsaade etti böyle bir şeye; bir de ister istemez bir girişimci / yönetici olmanın politik riskleri kaldıramayacak taraflarını görüp kendimi frenledim sanırım.

• Rönesans eserlerinden oluşan bir dövme tasarlamak istiyorum kendim için, onun daha uzun bir yolu var :)

• Bir de finans bir derya, Aposto'da CFO titrini giymiş olsam da bugünün şartlarında her şeyiyle yeterince hakim olmak çok zor. O dünyaya bir adım atsam içine düşeceğim için dönem dönem aldığım eğitimler ve kitaplarla bastırıyorum. Ama dahası da aklımı kurcalıyor.

💥 Üstünde hangi hayalinin ağırlığı var? "Şu yoğunluk bi geçsin de" diye diye ertelediğin… 

Şu yoğunluk değil de, sonrası için bir hayal aslında. Ben ailemin üniversiteden mezun olan ilk kuşağıyım. Buna rağmen akademiyle ve onun entelektüel hazzıyla çok çok erken tanıştım; kanser genetiği ve biyoinformatik laboratuvarlarında çalıştım, olimpiyat olimpiyat dirsek çürüttüm, Beyrut'ta siyaset bilimi profesörlerinin verdiği okumaları yaparken miyopumu raydan çıkardım. Öğrenmek kendi hayatımı öyle değiştirdi ki az / yavaş öğrendiğim dönemlerde kontrolsüz bir huzursuzluk yaşıyorum zihnimde... O yüzden bir noktada kalkınma ekonomisi / politik ekonomi gibi bir alana dünya çapında saygınlığı yüksek bir okulda kafa patlatmak çok isterim. Bunun bir girişimci olarak da yapmayı sürdürdüklerimi besleyeceğine çok inanıyorum. Belki Aposto'nun başka bir evresinde...

💥 Üstünde hangi pişmanlığının / hatanın ağırlığı var? 

Bir Aposto AdCenter hayalimiz vardı, hala var gerçi ama zamanlıca yapmamış olmanın ağırlığı üstümde... Ah ah :)

💥 Üstümüze film, dizi, kitap, şarkı vs. önerileri atabilir misin? Gerçekten hepimizin ihtiyacı var buna.

Hepsinden birer tane önereyim, belki farklı farklı kişiler için anlamlı bir yere dokunur.

• Kitap: The End of Bias - Jessica Nordell

• Film: The Trial of The Chicago 7

• Dizi: Fauda

• Şarkı: Little Black Submarines - The Black Keys 

💥 "Yeni öğrendim, çok acayipmiş" dediğin bir bilgi?

Cumhuriyet, cami, cem, cemaat, cuma, mecmua ve camia aynı Arapça kökten geliyorlar; aslında mecmua dışında tahmin etmek görece kolay ama yine de şaşırtıcı... Dilimizdeki kelimeler etimolojik olarak incelendiğinde yaklaşık 6500'nün Arapçadan gelmesi de benzer ölçülerde şaşırtıyor beni... 

💥 Senden sonra bu soruları kime sorsak iyi olur?

Muhammed Gültekin.

---

Durumlar böyle. Sonraki sayıda görüşmek dileğiyle, esen kalın. İzmir'den sevgiler 🏝

• Akın Arslan

• akin@tamamdir.net