Sayı 138
Haftayı toparlamaya geldik. Bir kahve molası verirsiniz artık 👋
Selam. Bu kez normal bir sayıyla karşınızdayız. Başlamadan minik bir not: Daha önce duyurduğumuz premium abonelik modelinde iki kişilik yer açıldı. O zaman geç kalıp tüh ya diyen olduysa akin@tamamdir.net’ten ulaşabilir. Hayır, kartla ödeme seçeneğimiz hâlâ mevcut değil.
Müşteri yorumları çok önemli evet ama büyük verinin de büyük derdi oluyor. İşte Kimola bu büyük verinin derdini küçültüyor ve yapay zekası ile tek tıkla yorumları analiz etmenizi sağlıyor.
‘Literally’ dünyanın dört bir yanından işletmeler, ajanslar, dev şirketler veriden kolayca çıkarım yapmak için Kimola kullanıyor.
Kimola ile neler yapabilirim? Birkaç örnek:
Reklamcıysanız içgörü desteği ve konkurlar için kullanabilir, mobil aplikasyon yorumlarını, Ekşisözlük’te bir başlığı ya da e-ticaret ürün yorumlarını hem çekip, hem analiz edebilirsiniz.
Marka yöneticisiyseniz, örneğin, sosyal medya monitoring şirketinizden gelen excel dosyasını sürükleyip, hakkınızda yapılmış binlerce yorumu dakikalar içinde analiz edip, yönetici özetleri çıkarıp, Powerpoint çıktı alabilirsiniz ya da Trendyol, Hepsiburada, Amazon mecralarındaki yorumlarınızı takip edip detaylıca analiz edebilir, ürününüz hakkında derin içgörüler çıkarabilirsiniz.
Araştırma şirketiyseniz anket cevaplarını excel olarak yükleyebilir, analiz edebilirsiniz.
Özetle Kimola veri okyanusunda sizi kolayca karaya çıkarabilecek bir araç. Zira kendisi işleri daha da içinden çıkılmaz hale sokmayı değil, aksine mümkün olan en basit hale getirmeyi ve üzerinizden yük almayı amaçlayan bir analiz aracı. Hem de nasıl denir… Uygun maliyetlerle.
“Bir de somut örneğini görsek” diyenler aşağıdaki saç bakım serumları araştırmasının pdf çıktısını şuradan kolayca edinebilirler.
Olan biten
🔥 Aslında önümüzdeki sayı ajansların dönüşme çabası üzerine uzunca bir bölümümüz olacak ama taze haber olduğu için buraya ekleyelim: Son yılların en yaratıcı ajansı Mischief sessiz sedasız bir medya departmanı kurmuş. Şimdilik 15 kişiden oluşan ekip, bazı müşterilere planlamadan satın almaya, analizden ölçümlemeye kadar tam paket medya hizmeti sunuyor. Yani yine en başa döndük 🤷♀️ Mischief girdiyse devamı gelecektir.
🙏 Hükümet haftalık 45 saatlik mesai süresini 40 saate düşürmek için adım atıyor. Yapılacak yasal düzenlemeyle çalışanların mali haklarının korunacağı ve gelir kaybı yaşamamasının sağlanacağı da belirtiliyor. İnşcınımya diyoruz, zira rüya gibi bir şey bu. Yine de bir rüyadan çok insanî bir hak olduğunu hatırlamak için şu verileri paylaşmadan geçmeyelim:
Türkiye’de bir kişi yılda yaklaşık bin 900 – 2 bin saat çalışıyor. OECD ortalaması ise bin 700 saat. Avrupa’daki en uzun haftalık ortalama mesai süresi de 44,2 saatle Türkiye’de. Avrupa Birliği (AB) ortalamasıysa 36,1 saat.
📰 Yayıncılık alanına yeni bir isim dahil oluyor; yakından takip ettiğimiz Bi’Sektör dergi işine girdi. Türk ve dünya perakendesi ile ilgili haberleri sunmayı amaçlayan dergi, web sitesi ve çeşitli online platformlar üzerinden satın alınabilecek.
🤝 Ajans birleşmelerine bir yenisi daha eklendi: Publicis Groupe, Leo Burnett ve Publicis Worldwide ajanslarını birleştirerek “Leo” adını verdiği yeni bir küresel yaratıcı ağ kurdu. Yeni yapının liderliğini, Publicis’in eski yaratıcı lideri Marco Venturelli ve Publicis Groupe Başkanı Agathe Bousquet üstlenecek. Ayrıca Chief Strategy Officer koltuğuna da Gareth Goodall oturacak.
🤝 Vodafone ve Hepsiburada yeni bir işbirliğine imza attı. “Vodafone’lulara Özel Hepsiburada” platformu, toplam 16 milyonu aşkın kullanıcıya sahip “Vodafone Yanımda” uygulamasının içinde hizmet verecek.
Bu kadar güzelimsi haber yeterli gibi… ‘Hiç yoktan iyidir’ diyerek kaos, kriz, baskı, milyon dolarlık davalı haberlerimize geçebiliriz…
😶 Meta işten çıkarmalarla gündemde. Zuckerberg’in sözcüsü, en düşük performans gösteren çalışanların yaklaşık yüzde 5'inin işten çıkarılacağını ve bu durumdan etkilenen pozisyonlar için işe alım yapılacağını açıkladı.
🪧 Geçtiğimiz günlerde bir ofise dönüş haberi de WPP’den geldi. Nisan 2025’ten itibaren haftada en az dört gün ofise dönme zorunluluğu kararı, şirket içinde tartışmalara neden oldu. WPP CEO’su Mark Read, şirket içi bir notta, kararı şu sözlerle açıkladı: “Müşterilerimiz bu yönde ilerliyor ve ekiplerimizin de aynı doğrultuda hareket etmesini bekliyorlar.” Karara tabii ki bazı çalışanlar tepki gösterdi ve “Concerned WPP Employees” adıyla Change.org platformunda bir imza kampanyası başlatıldı. Şu ana kadar 7.000’e yakın imza toplayan dilekçede, bu karar, iş-yaşam dengesi açısından bir geri adım olarak nitelendi. Ancak WPP’nin dünya genelinde yaklaşık 100 bin çalışanı bulunduğunu düşünürsek bu destek pek de yeterli olmayacaktır.
✉️ Bir yanda ofise dönmek istemeyen çalışanlar ve bir tarafta da yöneticilerinden şikayetçi olan gazeteciler… 400'den fazla Washington Post çalışanı, gazetenin sahibi Jeff Bezos'a bir mektup göndererek dert yandı. Mektupta, 2013'ten beri gazetenin sahibi olan Bezos'tan, Post'a gelip gazetenin yöneticileriyle görüşmesi istendi:
“Okurların bu kurumun bütünlüğünü sorgulamasına neden olan, şeffaflık ilkesini çiğneyen, en seçkin meslektaşlarımızdan bazılarının ayrılmasına neden olan ve daha fazla ayrılışın yakın olduğu kararlarından derinden endişe duyuyoruz.”
🤖 Gazetecilik, haber demişken… Google, Associated Press (AP) ile yaptığı yeni bir işbirliği kapsamında, Gemini uygulamasına gerçek zamanlı bir haber akışı eklemeye hazırlanıyor. Bu yenilik, kullanıcılara daha güncel bilgi sunmayı hedefliyor.
🤳 X’in güçlü rakiplerinden biri olan Bluesky, kendi fotoğraf ve video paylaşım uygulaması Flashes’ı yakında piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Bağımsız bir geliştirici tarafından hazırlanan uygulama, tıpkı Bluesky gibi açık kaynaklı olacak. Bir çeşit TikTok ve Instagram karışımı bir uygulama olacağı tahmin ediliyor.
💄 Sephora CEO'su Artemis Patrick, Sephora mağazalarının yeniden tasarlanacağını duyurdu. Macy's, şirketi kârlılığa döndürmek için ülke genelinde 150 mağazayı kapatırken ve Sephora ile ortaklığı olan Kohl's, Nisan ayına kadar 1.150 mağazasından 27'sini kapatmayı planlarken bu hamle dikkat çekti. Hatta Sephora’nın mağaza yenilemelerine yaptığı yatırım, şimdiye kadarki en büyük sermaye projesi olacak.
🛍 Mağaza demişken de değinelim: Kendisini “yalnızca bir dekorasyon markası değil; yaşam alanlarına coşku ve neşe taşıyan bir yaşam tarzı markası” olarak konumlandıran Zsa Zsa Zsu ilk büyük kampanyasını duyurdu ve bir nevi lansman yaptı. Görsel dünyasının yaratılmasından reklam filmine kadar her adımda Fikret'in imzası olduğunu da not edelim.
TikTok davası
🤳 Gelelim asıl konumuza: TikTok… Uzun bir süredir yasak gelip gelmeyeceği ile ilgili haberlerle gündemden düşmeyen platformu neler bekliyor? Gerçekten Elon Musk mı satın alacak? ABD’de kapatılacak mı? Kullanıcılar nereye gidiyor? Tüm bu sorulara en isabetli yanıtları vermeyi biz de isterdik ancak şu an için birkaç tahmin, olasılık ve biraz da komik haberden başka bir şey yok.
Aslında her şey birkaç yıl öncesine dayanıyor. Hem Biden hem Trump bu uygulama hakkındaki endişelerini sık sık dile getirmişti. Her ne kadar TikTok yönetimi, bu endişelerin ve iddiaların asılsız olduğunu savunsa da ABD Senatosu, 15 Aralık 2022'de ‘ulusal güvenlik’ diyerek federal hükümet çalışanlarının devlete ait cihazlara TikTok indirmesini yasaklayan tasarıyı oy birliğiyle kabul etti. Ardından ABD Temsilciler Meclisi’nde de 28 Aralık 2022'de üyeleri ve çalışanları için aynı yasak geçerli oldu. Birçok eyalette de TikTok kullanımını yasaklayan benzer yasalar çıkarıldı. Sonunda ABD Senatosu 2024’te, ByteDance’e TikTok'u satmasını, satmazsa da platformun yasaklanacağını söyledi.
Bu hızlı özetten sonra son duruma bakarsak: ByteDance’in, uygulamanın ABD’de yasaklanmasını önlemek için, yani bir Amerikalıya satmak için yalnızca üç günü kaldı. Eğer bu süre zarfında satış gerçekleşmezse, yasak 19 Ocak Pazar günü yürürlüğe girecek.
Haliyle dijital dünyada son günlerde tam anlamıyla bir göç başladı. Bu göçte de öne çıkan platform sadece iki günde 700 bin yeni kullanıcıya kapılarını açan RedNote oldu. RedNote’u duymayanlar için şuraya bir kaynak bırakalım.
Bu arada kullanıcıların göçü üzerine yayıncılar da B planlarını değerlendirmeye başladılar. NowThis, The Washington Post, The Daily Mail yöneticileriyle yapılan röportajlara göre, yayın dünyası da paylaşım yaptıkları yerleri çeşitlendiriyor, izleyicilerini diğer platformlara taşıyor ve YouTube Shorts gibi gelecek vaat eden kanallara daha fazla kaynak ayırıyorlar.
TikTok ile ilgili gelecek karar pek çok platformu da heyecanlandıyor ki bunlardan biri de Substack… Substack CEO'su Chris Best, yayınladığı bir notta, “Akıllı insanları TikTok'tan kurtaracağız!” diyerek el yükseltti. Best, bu hafta içerik üreticilerinin TikTok'tan Substack'a geçişine yardımcı olmak için yeni bir hamle duyurdu: “İçerik üreticilerinin kitlelerini kurtarmalarına ve inşa ettikleri şeyleri kaybetmeden sürdürülebilir bir abone geçim kaynağı oluşturmalarına yardımcı olmak istiyoruz.”
Bu arada TikTok’un çeşitli isimler tarafından satın alınma ihtimali de yazılıp çizildi. İlk sırada da doğal olarak Elon Musk yer aldı. Ardından da ünlü YouTuber MrBeast, TikTok'u satın almaya hazır olduğunu iddia etti.
WashingtonPost’un iddialarına göre de Başkanlık görevini devralmaya hazırlanan Donald Trump, söz konusu yasağı 60 ila 90 gün askıya alacak bir yürütme emri çıkarmayı düşünüyor. Pazar günü yürürlüğe girecek yasadan bir gün sonra yönetimi devralacak olan Donald Trump'ın yemin törenine TikTok CEO'su Shou Zi Chew'in katılacağı söyleniyor. İddialara göre Chew, yemin törenine katılırsa genellikle eski başkanlar, aile üyeleri ve diğer önemli konuklara ayrılmış kürsüde oturacak.
Konu ön kamerayı açıp garip garip dans eden insanlardan nerelere geldi?
Senden başka herkes görmüş gibi
Telefonunu ‘yardımcısına’ taşıtan ve sosyal medyaya hiç bakmayacak kadar sosyal hayatı olan varlıklı abonelerimiz için gelsin. Gündemden haberdar olmak onların da hakkı.
💝 İçinde “Ülker” ve “Çokoprens” geçen bir cümleye denk gelmediğinizi de söylemeyin artık! Çok hızlı özet geçiyoruz: Bir LinkedIn kullanıcısı, küçük kızının çizdiği kalp şeklindeki ‘Çokoprenses’i paylaşıyor. Sonra Ülker bundan bi’ tane üretiyor ve bizzat CEO'sunun hesabından duyuruyor. Ve mevzu internetin her köşesine yayılıyor. Bu.
😶 Getir’in kurucusu Nazım Salur sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda BAE devlet fonunun Getir’i ikiye bölmek için yapılan anlaşmayı hukuksuzca yok saydığını ve yönetimi onlarda olmayan şirketlere çökmeye çalıştıklarını söyledi. (İşler burada epey karışık.)
🥤 Donald Trump muhtemelen Beyaz Saray’ı özlediği kadar Coca-Cola butonunu da özledi. Zira ilk başkanlık döneminde günde 12 kadar Diet Coke içti ve hatta Oval Ofis'e istediği zaman içeceğin gelmesi için bir "Diet Coke Düğmesi" bile yerleştirdi. Ancak marka ve Trump arasındaki ilişki pek de stabil değil. Özellikle de ‘kongre baskını’ sonrası marka yaşananları kınayarak dikkat çekmişti. Şimdi de ikinci defa Oval Ofis’e geçecek olan Trump için kişiselleştirilmiş bir Diet Coke şişesi hediye etti.
📸 Özellikle 1990'lı yıllarda Benetton için yaptığı cesur çekimlerle reklamcılığa yön veren fotoğrafçı Oliviero Toscani 82 yaşında hayata gözlerini yumdu. Şurada çarpıcı reklam fotoğraflarından bir demet bulabilirsiniz.
🛍️ Louis Vuitton ve Japon sanatçı Takashi Murakami’nin dikkat çeken işbirliği son sürat devam ediyor. Geçtiğimiz haftalarda Zendaya bu işbirliğinin sonucunda bir kampanyada yer alırken şimdi de açılan pop-up mağazalar gündemde. Tokyo, New York, Milano ve Londra’daki bu mağazalarda, markanın yeniden tasarlanan koleksiyonuna ve sıra dışı sürprizlerle karşılanıyor.
Rakamlar
Yüzde 52… | Sosyal medyanın daha çok genç kadınlar üzerindeki olumsuz etkileri konuşulsa da erkekler için de durum pek farklı değil. YouGov tarafından, İngiltere ve ABD'de 18-34 yaş aralığındaki erkekler arasında yapılan bir ankete göre; genç erkeklerin yarısından fazlası (yüzde 52), sosyal medyanın erkekliğe dair zararlı stereotipleri teşvik ettiğini söylerken, yüzde 62'si platformlardaki olumlu rol modellerinin markalar ve basın tarafından sıklıkla göz ardı edildiğine inanıyor.
Yüzde 72… | Bir araştırmaya göre; 2040'larda iş gücüne katıldıklarında çoğu geleneksel kariyer yollarından vazgeçecek. Ankete katılanların dörtte üçü beta kuşağının haftada beş günden az çalışacağı öngörüsünde bulunuyor. Katılımcılar ‘beta'nın aynı zamanda iş değiştiren bir nesil de olacağına inanıyor. Yaklaşık yüzde 72'si bu çalışanların kariyerleri boyunca 10 veya daha fazla kez iş değiştireceğini bekliyor. Katılımcıların yüzde 80'i de bu genç çalışanların üç veya daha fazla farklı kariyer yolu izleyeceğini düşünüyor.
Atamalar, terfiler, anlaşmalar
MESA 🤝 Salt İletişim Grup
Bilkom 🤝 UPDATE İletişim
Dubai Ekonomi ve Turizm 🤝 Golin İstanbul
BEKO 🤝 Glamly & Rafineri
Önder Oğuzhan 🚀 arabam.com, CEO
Mine Homriş İlhan 🚀 İpekyol Group Kurumsal İletişim ve Halkla İlişkiler Müdürü
Emsan 🤝 Vapp Works
Akbank Mobil ve İDO 🤝 DONE Agency
Özge Baykara 🚀 Boyner Grup Sürdürülebilirlik ve Kurumsal Risk Yönetimi Direktörü
Ercüment Polat 🚀 Aygaz Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
Natali Kasap 🚀 Unilever Beauty & Wellbeing CMO
Alara Kap 🚀 GQ Türkiye’nin Genel Yayın Yönetmeni
Ersin Kefeli 🚀 Espressolab CMO
Richmond Hotels, Jacaranda Hotels ve Süral Hotels 🤝 Clockwork
Yves Rocher Türkiye 🤝 Ahtapot
Volkswagen Ticari Araç 🤝 SALVO
İpuçları
Gazeteciler için merch hazırlama rehberi >> NewsLabTurkey
Gelişmiş arama nasıl yapılır? Google ve X için 10 maddelik rehber >> Journo
How to get followers on Threads >> Later
What should advertisers leave behind in 2025? >> MediaCatMagazine
How marketers can make social media safer for children >> AdAge
Dünyanın en iyi mağazaları: Alışverişin ikonik merkezlerini keşfedin >> Bi’Sektör
Why future-focused brands win in a short-term world >> FastCompany
Yer işaretleri
CES 2025’in en çarpıcı ürünleri | 7-10 Ocak'ta gerçekleşen CES 2025'in en dikkat çeken ve konuşulan ürünlerini video içerik derlemeleri üzerinden listeledik >> Bigumigu
How TikTok gives yesterday's classic tracks new life | With Madonna, Simple Plan, Sade and more >> MusebyClios
Authentic diversity in brand advertising | What can brands do to ensure they're creating diverse advertising that resonates with consumers? >> MediaCatMagazine
How can designers help businesses and brands ask big ethical questions? | Scientists are already able to grow mini-brains in labs, and soon we may be able to generate human eggs from cells in our own bodies or even monetize our biological matter. These innovations, alongside shifting social dynamics, are poised to redefine fundamental aspects of human existence. >> TheDrum
Editör tavsiyesi
📚 Yeni yılla beraber kitap okuma hedefleri belirleyenlerde ilginç bir artış görmek oldukça şaşırttı bizi. O yüzden buraya kitap tavsiyesi bırakmakta sakınca görmedik.
Öncelikle üçüncü baskısını yapmış olan “Anne Ben Düştüm mü?” ile başlayalım… Beliz Güçbilmez’in kaleme aldığı kitapta aslında filmlerle, romanlarla daha doğrusu kurmacalarla olan ilişkimiz ele alınıyor.
📖 Kendine iddialı okuma hedefleri koyup ne okuyacağını bilemeyenler için de Deniz Yüce Başarır’ın 2024’te okuduğu kitaplardan bir seçkiyi tıkır tıkır anlattığı şu videoyu önerelim.
Durumlar böyle. Sonraki sayıda görüşmek dileğiyle, esen kalın. İzmir'den ve İstanbul'dan sevgiler 🏝
Dilek ve şikayetler için: